Stamcelonderzoek
Stamcelonderzoek - Wat zijn stamcellen?
Er is in de pers nogal wat commotie geweest over de voors en tegens van stamcelonderzoek. Waar deze controverse over gaat? "Stamcellen" zijn wezenlijk verschillend van "gedifferentieerde" cellen. Omdat stemcellen kunnen uitgroeien tot praktisch elk soort cel, bieden zij veel hoop voor medische vooruitgang. Beschadigde neurale cellen in de hersenen en het ruggenmerg kunnen bijvoorbeeld door stamcellen worden vervangen. In de behandeling van kanker kunnen cellen die door straling of chemotherapie zijn vernietigd, worden vervangen door nieuwe gezonde stamcellen die zich aan het betrokken gebied aanpassen, ongeacht of dit gebied zich in de hersenen, het hart, de lever, de longen, of elders bevindt. Dode cellen van bijna elk soort, ongeacht het soort beschadiging of ziekte, kunnen dankzij de verbazingwekkende flexibiliteit van stamcellen door nieuwe gezonde cellen worden vervangen. Het gevolg is dat er miljarden Euro's in dit nieuwe onderzoeks- en toepassingsgebied worden gepompt.
Stamcelonderzoek - Waar komen ze vandaan?
Om de voors en tegens van stamcelonderzoek te kunnen begrijpen, moeten we eerst begrijpen waar stamcellen vandaan komen. Er zijn drie belangrijke bronnen van stamcellen: volwassen cellen, cellen uit de navelstreng en embryonale cellen. Volwassen stamcellen (ook wel somatische stamcellen genoemd) kunnen of uit het beenmerg of uit het perifere systeem worden gewonnen. Beenmerg is een rijke bron van stamcellen, maar de winning van deze stamvellen leidt tot een pijnlijke vernietiging van het beenmerg. Perifere stamcellen kunnen zonder bijkomende schade uit de botten worden gewonnen, maar het proces duurt langer. En in het geval van gezondheidsproblemen is er vaak niet veel tijd beschikbaar. Hoewel volwassen stamcellen moeilijk te verkrijgen zijn omdat ze uit het lichaam van de patiënt zelf worden gehaald, zijn ze superieur aan zowel cellen uit de navelstreng als embryonale stamcellen. Ze zijn er in overvloed. Er is altijd een exacte overeenkomst met het DNA van het lichaam zodat het immuunsysteem ze niet zal afwijzen. En zoals we zouden verwachten, zijn de resultaten veelbelovend.
De navelstreng is een tweede zeer rijke bron van stamcellen. Navelstrengcellen kunnen eveneens perfect overeenkomen met de gastheercellen als dit van te voren goed gepland wordt. Dit soort cellen kunnen namelijk tijdens de zwangerschap gewonnen geworden en dan in cryogenische "celbanken" worden opgeslagen als een soort verzekeringspolis voor toekomstig gebruik voor het kind. Navelstrengcellen kunnen ook voor de moeder, de vader of anderen worden gebruikt. Hoe nauwer de familieband met het kind is, hoe kleiner de kans dat de cellen door de antilichamen van het immuunsysteem zullen worden afgestoten. Maar net zoals er een aantal veel voorkomende bloedtypen bestaat, is er ook een aantal veel voorkomende celtypes. Het is daarom altijd mogelijk om passende stamcellen te vinden, vooral wanneer er voldoende donoren zijn. Het donatie- en opslagproces lijkt op dat van een bloedbank. Donaties van navelstrengcellen worden ten zeerste aangemoedigd. Vergeleken met volwassen stamcellen en embryonale stamcellen, is de navelstreng veruit de rijkste bron van stamcellen. Deze cellen kunnen vooraf worden opgeslagen, zodat ze beschikbaar zijn op het moment dat ze nodig zijn. Zelfs als er geen exacte DNA-overeenkomst bestaat tussen donor en ontvanger, hebben wetenschappers methoden ontwikkeld om de kans op succesvolle overplaatsing te vergroten en de risico's te verlagen.
Stamcelonderzoek - Embryonale cellen
De voors en tegens van stamcelonderzoek komen boven water wanneer we de derde bron van stamcellen onderzoeken: embryonale cellen. Embryonale stamcellen worden rechtstreeks uit een embryo gewonnen voordat de cellen van het embryo zich beginnen te differentiëren. In deze fase wordt het embryo een "blastocyst" genoemd. Een blastocyst heeft ongeveer honderd cellen. De meeste hiervan zijn stamcellen, die onbeperkt in leven kunnen worden gehouden en gekweekt kunnen worden, terwijl de stamcellen zich elke 2 tot 3 dagen verdubbelen. Een replicerende verzameling stamcellen uit een enkele blastocyst wordt een "stamcellijn" genoemd, omdat al het genetische materiaal ervan afkomstig is van dezelfde bevruchte eicel waar men mee begon. In Amerika gaf president Bush zijn goedkeuring aan federale subsidiëring van de 15 stamcellijnen die in augustus 2001 beschikbaar waren. Andere stamcellijnen waren eveneens beschikbaar voor onderzoek, maar zonder de begeerde ondersteuning uit fondsen van de federale overheid.
Waar gaat die hele controverse dan over? Mensen die vanaf het moment van de bevruchting waarde hechten aan het menselijke leven zijn tegenstanders van embryonaal stamcelonderzoek, omdat de winning van dit soort stamcellen uit een embryo niet kan plaatsvinden zonder het embryo te vernietigen. Met andere woorden: het vereist de dood van een mensenleven. Sommigen vinden dit hetzelfde als moord. Aan de andere kant beargumenteren voorstanders van embryonaal stamcelonderzoek dat de kleine blastocyst geen menselijke kenmerken heeft. Bovendien bestaan nieuwe stamcellijnen al vanwege de veel voorkomende "in vitro" bevruchtingen. Voorstanders van embryonaal stamcelonderzoek concluderen dat veel bevruchte menselijke eicellen al zijn opgeslagen, maar dat ze niet voor onderzoek beschikbaar zijn. Zij beweren dat nieuwe mensenlevens dus niet geschapen zullen worden om er mee te experimenteren.
Anderen zijn tegen dergelijk onderzoek op basis van medische argumenten. Maar liefst 20% van de muizen die met embryonale stamcellen werden behandeld voor de ziekte van Parkinson stierf aan een hersentumor.1 Embryonale stamcellen die langdurig worden opgeslagen blijken het soort chromosomale afwijkingen te scheppen dat kankercellen veroorzaakt.2 Wanneer we dit vanuit een pragmatischer standpunt bekijken, dan blijkt de geldstroom voor embryonaal stamcelonderzoek in feite te bestaan uit financiële middelen die van de twee hierboven genoemde veelbelovender en minder controversiële typen stamcelonderzoek worden weggesluisd.
Wat is uw reactie?
