Nieuwe atheïsten
Nieuwe atheïsten – Een nieuw soort atheïsten
Ze worden de “nieuwe atheïsten” genoemd. Als jij bent zoals ik, dan zal deze niet helemaal frisse anti-Godbeweging jou al overal opgevallen zijn. Terwijl atheïsten vroeger opvielen vanwege hun rationele argumentering tijdens een beschaafd gesprek, gebruiken de hedendaagse atheïsten heel emotionele en alarmistische argumenten zonder met iets of iemand rekening te houden. Te oordelen naar hun retoriek lijkt het er op dat de nieuwe atheïsten uit zijn op een grootscheepse jihad tegen God en godsdienst.
Om de massa’s uit hun sluimerslaap te laten ontwaken vraagt Christopher Hitchens: “Hoe kunnen we ooit weten hoeveel kinderen psychologisch en lichamelijk onherstelbaar verminkt zijn door de opgedrongen inprenting van geloof?”
Richard Dawkins is er van overtuigd dat godsdienst een kwaadaardig virus is dat leidt tot kindermishandeling. Hij concludeert: “Ik denk dat er iets extreem slecht is aan het geloof.” En dan weet iedere oplettende persoon redelijkerwijs dat daar iets aan gedaan moet worden.
Volgens Sam Harris, wiens boeken in 10 talen verschenen zijn, is het de taak van wetenschappers om godsdienst te vernietigen. Daarover straks meer.
Door de plotselinge opleving van anti-God sentimenten is bij sommige mensen de vraag gerezen waarom het geloof vandaag de dag zoveel vijandigheid oproept. Onlangs werd ik herinnerd aan het antwoord op die vraag.
Nieuwe atheïsten – Vurige dialoog
Een paar weken geleden had ik een online gesprek met enkele mensen die kritisch zijn ten aanzien van het geloof. De gebruikelijke gespreksonderwerpen kwamen aan de orde: het bestaan van God, de Goddelijkheid van Jezus, bewijs voor de opstanding, enzovoorts. In grote lijnen waren de deelnemers beleefd, zonder de vijandelijkheid die de bekende nieuwe atheïsten zo kenmerkt.
Nadat op een van de forums de beheerder had ingegrepen, maakte een lezer een opmerking over de heftigheid van de discussie. Die suggereerde iets heel belangrijks; misschien iets van het allergrootste belang. Alleen wat dat was, kon hij niet zeggen.
Ik reageerde dat het de ongehoorde beweringen van een timmermanszoon waren. Voor een Jood uit de eerste eeuw vormde het maken van aanspraak op gelijkheid met God en het vergeven van zonden een gegronde aanklacht voor godslastering, en daar stond de doodstraf op. Zelfs in onze verlichte tijd zou zulk gedrag reden zijn voor opsluiting in een inrichting, of zou zo iemand afgedaan worden als een grootheidswaanzinnige, of overduidelijk een bedrieger. Maar in het geval van Jezus blijven we zitten met de verbijsterende kwestie van Zijn leer.
Zoals C.S. Lewis benoemde in zijn boek “Onversneden Christendom”, getuigt de leer van Jezus zelfs voor critici van de hoogste morele waarden die de mensheid kent. Vanwege hun hoogwaardige kwaliteit kun je wat Jezus ons heeft opgelegd niet afdoen als het voortbrengsel van een verwarde of dubbelzinnige geest, maar moet je erkennen dat Hij intellectueel gezien een bekwame persoon was die daadwerkelijk geloofde in wat volgens Hem de waarheid was.
En daar ontstaat de wrijving.
Nieuwe atheïsten – Het probleem van het kosmische gezag
Als Jezus gelijk had over Zijn Goddelijkheid, dan is de mens niet een moreel zelfstandig toeval, maar een speciale schepping, een wezen dat ooit zijn Schepper zal ontmoeten. Dat is wat Thomas Nagel, rechtenprofessor aan de universiteit van New York en volgens hemzelf een nieuwe atheïst, het “probleem van het kosmische gezag” noemt:
- Het is niet alleen zo dat ik niet in God geloof… Ik hoop dat God niet bestaat… Ik wil dat het universum niet zo is. Ik ga er van uit dat dit kosmische gezagsprobleem geen zeldzaam verschijnsel is en verantwoordelijk is voor… de overmatige toepassing van evolutionaire biologie om alles over het leven te verklaren, inclusief alles over het menselijke brein.
Mensen zoals Nagel zijn er trots op dat zij bij de “intellectuelen” horen – de slimme mensen die vertrouwen op de alwetendheid van menselijke logica. Maar als je maar eventjes dóórvraagt, blijkt er onder het laagje intellectualiteit iets onwaarneembaars te zitten: gevoelens, sentimenten en persoonlijke voorkeuren. Een voorbeeld hiervan is “Dave” (niet zijn echte naam).
Tijdens een online gesprek verbaasde het mij dat Dave schaamteloos kenmerken van het naturalisme accepteerde waarvan niet was vastgesteld of ze geldig waren en waarvan het zelfs niet mogelijk is om de geldigheid ervan te bepalen, terwijl hij het geloof in God verwierp om dezelfde redenen. Toen hij attent werd gemaakt op deze dubbele standaard, reageerde Dave zonder enige verontschuldiging dat zijn wereldbeeld in elk geval niet vereiste dat hij een kerk zou bezoeken, moest bidden, tienden moest betalen, of strenge regels moest volgen. Toen puntje bij paaltje kwam, ging het om persoonlijke gevoelens in plaats van een verstandelijke overweging, die Dave had doen besluiten inzake het vraagstuk over God.
Nieuwe atheïsten – De dwaling van de naturalisten
Zoals kenmerkend is voor nieuwe atheïsten, bekritiseerde Dave de morele waarden van de Bijbel vanwege het bevorderen van zaken als slavernij, racisme, de onderdrukking van vrouwen, en het idee dat kinderen die nog nooit iets over Jezus hebben gehoord, naar de hel worden gestuurd (een zeer gebrekkig stukje uitlegkunde nog buiten beschouwing gelaten). Hij vervolgde met een vergelijking tussen de Bijbelse moraal – zoals ook Richard Dawkins en andere bekende sceptici hebben gedaan – en de gulden regel (“wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook de ander niet”).
Zonder dat hij het zich realiseerde, stortte Dave zich halsoverkop in de naturalistische dwaling: in een wereld die ontstaan is door botsende deeltjes en door natuurlijk toeval gevormd is, is er geen goed of slecht. Er is alleen maar het bestaan. Als alles alleen tot stand gekomen is door rondvliegende materie, dan is de “machtswil” het enige levensprincipe, en niet de gulden regel. Het is de natuurlijke conclusie van het Darwinisme dat de totalitaire leiders van de vorige eeuwig hartstochtelijk nastreefden.
Dat wil niet zeggen dat godsdienst nooit aanzet tot geweld heeft gegeven. Maar de slachtofferaantallen die in twintig eeuwen veroorzaakt zijn door Christenen, vallen geheel in het niet bij de slachtoffers van atheïstische regimes in één enkele eeuw. Dus ondanks wat de nieuwe onruststokers van het atheïsme beweren, schuilt het werkelijke gevaar van godsdienst niet in een bevordering van geweld, maar in het wegnemen van hoop. Dat leg ik graag uit.
Nieuwe atheïsten – Populaire psychologie en de reclamewereld
In 1945 publiceerde Abraham Maslow zijn beroemde hiërarchie van menselijke behoeften. Volgens de indeling van Maslow, staan fysiologische, veiligheids- en sociale behoeften op de onderste trede, met zelfactualisering of zoals het meestal genoemd wordt, “jezelf vinden” helemaal bovenaan.
Ondanks gebrek aan bewijs voor Maslows theorie werd zelfactualisering de “Heilige Graal”, met de verleidende marketingtermen “vrije meningsuiting” en “keuze” als lokkertje voor een navelstarend publiek. Het duurde niet lang voordat de reclamewereld de populaire psychologie in het vizier kreeg en zelfontdekking ging beloven aan een ieder die zelfbewust was, de eigen instincten volgde en een creditcard bij zich had.
Maar Jezus heeft gezegd dat onze diepste behoefte niet het vinden van onszelf is, maar het kennen van God – door onszelf te ontkennen, Christus te volgen en ons eigen kruis op te nemen. Vervolgens benadrukte Jezus dat verlossing – hetzij van de verveling van het bestaan of van het (naderende) rechtvaardige oordeel — niet bereikt kan worden door menselijke inspanningen, maar alleen als geschenk van God. Wat een slag voor onze persoonlijke zelfstandigheid! Wat een aanfluiting voor ons zelfvertrouwen!
Voor mensen die ervan overtuigd zijn dat geluk gevonden kan worden middels de heilige zoektocht naar hun eigen ik, bestaat er niets bedreigenders. Als je vertrouwt op de volmaaktheid van de mens en wat hij om zich heen heeft verzameld, is Jezus de ultieme boeman.
Nieuwe atheïsten – Verlossing door wetenschap
Zoals de nieuwe atheïsten graag in herinnering roepen, wonen we op een planeet die getekend is door armoede, ziekte, misdaad, vervuiling en geweld. Zonder God is het aan de mens en zijn vernuft om deze problemen op te lossen.
In de laatste 200 jaar is de mens extreem succesvol geweest bij het bedwingen van de natuur door de toepassing van materialistische wetenschap. Dit heeft geleid tot een onbegrensd vertrouwen dat de mens, dankzij de wetenschap, ooit alle gezondheids-, sociale en milieuobstakels zal overwinnen die een utopisch bestaan in de weg staan.
Maar zoals nieuwe atheïst Sam Harris waarschuwt in zijn artikel in de Huffington Post: “Wetenschap moet de Godsdienst vernietigen,” “het in stand houden van godsdienstige dogma’s gaat altijd ten koste van de wetenschap.” De boodschap van Harris is duidelijk. Als de wetenschap onze redder is, dan vormt alles wat de wetenschap hindert, een bedreiging voor onze toekomstige hoop.
Zo zijn bijvoorbeeld godsdienstige doctrines over de heiligheid van het menselijk leven hindernissen voor de wetenschapper die geneesmiddelen wil ontwikkelen middels onderzoek van embryonale stamcellen, geestelijk gehandicapten, mensen met een levensbedreigende ziekte of gevangenen. Hetzelfde geldt voor de sociale onderzoeker die meent dat geboortebeperking essentieel is voor een gezonde sociale economie. Geopenbaarde godsdienst staat ook haaks op de visie van de onderzoeker die gelooft dat de knagende vragen over ons bestaan beantwoord zullen worden tijdens de zoektocht naar buitenaards leven.
Voor mensen wiens ultieme hoop gevestigd is op het grenzeloze wetenschappelijke potentieel van de mens, is godsdienst een gevaar dat nog groter is dan de pest of een op hol geslagen opwarming van de aarde. Bijgevolg ergert Harris zich er aan dat “opvattingen uit de ijzertijd – over God, de ziel, zonde, vrije wil, enzovoorts – medisch onderzoek zullen blijven hinderen en openbaar beleid vervormen.”
Om de dreiging het hoofd te bieden dringt Harris er bij wetenschappelijke kringen op aan om “de walgelijke fantasieën van vroeger tijden op te blazen met alle feiten die ze ter beschikking hebben.” Zodra godsdienst en geloof overwonnen zijn door rede en wetenschap, zal het volgens Sam Harris zo zijn dat
- de gewoonte om kinderen op te voeden als Christen, Jood, Moslim of Hindoe algemeen erkend zal worden als de belachelijke onzin die het is. En pas dan zullen we een kans hebben om de diepste en gevaarlijkste breuken in onze wereld te herstellen.
Met dank aan Regis Nicoll. Dit artikel werd eerder gepubliceerd op www.breakpoint.org.
Regis Nicoll is een Centurion van het Prison Fellowship’s Wilberforce Forum. Hij is een columnist voor Breakpoint, Salvo Magazine en Crosswalk en schrijft voor de Prison Fellowship’s blog, The Point. Hij publiceert verder een wekelijks commentaar over hedendaagse actuele onderwerpen.
Wat is uw reactie?
